Gert Mossie vertel, ’n vriendin van hom met ’n Amerikaanse agtergrond vra anderdag wat ’n mens ’n ‘cow patty’ in Afrikaans sou noem. ‘Cow patty,’ kan jy glo?

Hy voel hom toe genope om haar te antwoord: “Miskoek, my mens. En ’n miskoek is nie sommer ’n hierjy nie. ’n Miskoek is jou maatjie. Dis ’n Afrikakultuurkoek wat nie ligtelik opgeneem moet word nie en hoegenaamd nie te versmaai is nie,” vertel Gert Mossie driftig.

“Volgens my is die beskrywing van die verskynsel, miskoek, ook baie raak. Onthou, dat ‘patty’ vir die Afrikaner van toet hoogstens ’n Ingelse meisienaam was. ’n Koek, al kon dit dalk ook beskrywend van voorgemelde gewees het, was iets wat elke Afrikaner geken het.

“En dis net ’n bees, in die verwysingsraamwerk van onse mense van weleer, wat iets vergelykbaar met ’n koek kon, uhm, neerlaat. Aan die ander kant is dit net die chauvinistiese Amerikaanse pioniers wat met hulle benaming van die edele miskoek, daarop sou sinspeel dat dit die vroulike geslag is wat al die mis veroorsaak. Cow patty; bid jou dit aan. Dit lyk seker wel na daai plat frikkadel wat hulle op hulle hamburgers sit en dit proe waarskynlik ook amper so,” sê Gert Mossie.

“Die beskeie miskoek se rol in die ontwikkeling van ons land word skreiend misken (pan ge-intent). Dis die einste miskoek wat oor die eeue heen die belangrikste bemesting vir gewasverbouing was en waarskynlik vandag nog die beste is.

“Jy kan maar sê die miskoek voer die mense van Afrika. En dit het niks daarmee te doen dat ons sekerlik die wêreld se bevolkingsgroep(e) is wat by verre die meeste ‘mis’ moet opvreet en dit daarom die heel beste kan doen nie.

“Onthou ook dat die miskoek boumateriaal verskaf wat informele en formele huise, paleise en pondokke oor die ganse Afrika van mure, vloere en energie voorsien. Van altyd af en nou nog. Dit dien vermeld te word dat goed soos modder, klei, perskepitte, gras, riete en latte ook hier ’n rol speel. Maar ’n aanvullende en ondergeskikte rol,” sê Gert.

“Die toegerypte velde van die Wes-Transvaal en die gevriesde vlaktes van die Vrystaat sou waarskynlik glad nie sonder die veelsydigheid van die trekos en die melkkoei se miskoeke getem kon word nie.

Want die miskoek was die volhoubare energiebron wat die pot aan die kook gehou het en wat die kinnertjies uit die kroepgewende kloue van die ongenaakbare koue gehou het,” vertel Gert Mossie.

“Die meeste van ons kan in ’n oomblik van ootmoed, dankie sê aan die miskoek oor hy iewers ’n voorgeslagtelike bloedjie met sy hittegewende beskerming lewend gehou het om sodoende ’n nageslag en ’n ons tot die gevolg te hê. Sê dit: Dankie, oom Miskoek.

“Ek wou nog vertel hoe my oorle pa se knaende miskoekstorie my as kind gebelg het. Oom Frik het telkens, as hy meen ons kinders het dit te maklik, vertel hoe hy as brose kind ’n miskoek-kenner geword het.

“In die bibberende koudgeit van die Wes-Transvaalse winter kon die kleine Frikkie op ’n afstand van 100 treë bepaal of ’n miskoek in die veld droog en bekwaam genoeg is om te loop optel vir die vuur in die hert en die een in die stoof.

En, moes ons darem altyd weet, daai miskoek-optel is sonder teëpraat en boonop met kaalvoete in die vroegoggend se kou en ryp, deurgevoer,” vertel Gert Mossie.

By hom bestaan geen twyfel daaroor dat hierdie donker kontinent van ons veel vroeër sy agterent sou sien, as dit nie vir die beskeie miskoek was nie. Hy dink ons moet iewers ’n massiewe standbeeld vir die miskoek oprig.