Jy kan aanspreeklik gehou word vir skade as die beeste wat op jou grond wei, ’n ongeluk veroorsaak. Dit maak nie saak of die beeste aan jou behoort of nie. Dit kan jou aanspreeklikheid wees as werkers of verbygangers jou hek oop gelos het om die beeste te laat uitkom.

Dié feit volg na ’n Appèlhof uitspraak in Bloemfontein en het ernstige implikasies vir Bronbergers wat weiding verhuur of toestemming gee dat een van die gebied se beestroppe op hul grond wei.

Die toetssaak wat aanspreeklikheid op die grondeienaar eerder as die beeseienaar plaas, het gevolg toe Ngkaka Nhlapo met sy Toyota Venture op die R26, tussen Petrus Steyn en Heilbron, in ’n bul vasgery het. Die voorval was langs die plaas Holfontein wat aan ene Hermanus Enslin behoort.

Ngkaka het Hermanus laat dagvaar om in ’n siviele geding in die landdroshof in Petrus Steyn te verskyn waar hy skadevergoeding geëis het. Hermanus het bewys dat die bul nie aan hom behoort het nie, maar aan Rondekop Mkwanazi wat R15 per bees per maand vir weiding betaal het.

Jy kan skade betaal as beeste wat op jou grond wei, in die pad beland, al is dit nie jou beeste nie

Die hof het Hermanus onskuldig bevind, maar ná twee opvolgende sake, het die dispuut in die Appèlhof geëindig, waar Hermanus skuldig bevind is. Die regters het beslis dat hy bewus moes gewees het dat die beeste in die pad kon beland en daarom aanspreeklik is vir die klaer se skade.

Hermanus het twee hekke by die toegangspaaie na die weidingkamp laat insit, en het sy werkers beveel om die hekke toe te hou. Hulle het dit egter nie gedoen nie, en die hof het bevind dat Hermanus meer stappe kon gedoen het om seker te maak dat die hekke toe bly.

Dit is ’n algemene verskynsel dat eienaars van beestroppe in die Bronberg se hoewegebied van bure se weiding gebruik maak. Volker Hammerbacher van Bashewa sê dit gebeur in sy omgewing dat beeste, sonder die toestemming van die grondeienaar, op hulle hoewes gejaag word om te wei. Hy is besorg oor hoe die hof gaan beslis as beeste wat teen die wil en wete van die grondeienaar op sy hoewe wei, skade veroorsaak en ’n eis ingestel sou word. Hy sê dat daar baie gevalle is waar drade eenvoudig geknip word om beeste toegang tot weiding en suiping te gee.

Sommige Zwavelpoorters kla ook dat daar nie altyd toestemming gevra word dat hulle grond deur beestroppe in die gebied bewei word nie. Daar was blykbaar al gevalle waar grensdrade platgedruk is om beeste tot ’n kamp met’n suiping toegang te gee.